دفتر کل توزیع شده یک سیستم دیجیتالی برای ثبت تراکنش است. تراکنش‌ها در این سیستم به صورت هم زمان در چندین مکان ثبت و ذخیره می‌شوند. ساختار دفتر کل توزیع شده تفاوت‌های قابل توجهی با سیستم‌های سنتی دارد. برای مثال می‌توان به ذخیره کاملا غیر متمرکز داده‌ها و عدم وجود هیچ شخص یا سازمانی در جایگاه قدرت اشاره کرد. به بیان ساده‌تر کاربران میتوانند آزادانه و بدون دخالت شخص ثالث در بستر شبکه فعالیت داشته باشند.
هر تراکنش قبل از ثبت نهایی در دفتر کل توزیع شده توسط نودها مورد بررسی قرار می‌گیرد. در واقع نودهای فعال شبکه، وظیفه تایید اعتبار و درستی اطلاعات را بر عهده دارند. دفتر کل توزیع شده در زمینه ذخیره داده‌های پویا (مانند تراکنش‌های مالی) و داده‌های ثابت (مانند ثبت اسناد) کاربرد دارد. بلاک چین یک دفتر کل توزیع شده معروف و محبوب در جوامع جهانی است. در ادامه این تکنولوژی نوین که به عنوان یکی از زیرساخت‌های اصلی بازار ارزهای دیجیتال شناخته می‌شود را با جزئیات بیشتر مورد بررسی قرار می‌دهیم.
دفتر کل توزیع شده (DLT) چیست؟
تکنولوژی دفتر کل توزیع شده (Distributed Ledger Technology – DLT) به زیرساخت و پروتکل‌هایی اشاره دارد که دسترسی، تایید و ذخیره‌سازی داده به صورت هم زمان را امکان‌پذیر کرده‌اند. ایجاد تغییر در چنین ساختاری تقریبا غیر ممکن است. این تکنولوژی، قابلیت ثبت و ذخیره اطلاعات در شبکه‌ای از کامپیوترها (نودها) به صورت پراکنده و کاملا غیر متمرکز (موقعیت‌های مکانی متفاوت) را در اختیار شما قرار می‌دهد.
دفتر کل توزیع شده در بیشتر موارد با عنوان بلاک چین شناخته می‌شود. تکنولوژی بلاک چین اولین بار توسط رمز ارز بیت کوین به جوامع جهانی معرفی شد. دفتر کل توزیع شده یکی از فناوری‌های مطرح و کاربردی در دنیای تکنولوژی امروز است. این تکنولوژی هوشمندانه می‌تواند مزایای قابل توجهی برای بخش‌ها و صنعت‌های مختلف داشته باشد.
به بیان ساده‌تر ایده اصلی دفتر کل توزیع شده، ایجاد یک شبکه غیر متمرکز است. بسیاری از کارشناسان معتقدند تکنولوژی نوین و هوشمندانه دفتر کل توزیع شده در آینده نزدیک تغییرات بزرگی را در سازمان‌های متمرکز وابسته به شخص ثالث به وجود خواهد آورد.
شما همچنین می‌توانید دفتر کل را یک پروتکل در نظر بگیرید که امنیت لازم برای پایگاه‌های داده غیر متمرکز را فراهم می‌کند. اشخاص ثالث در سازمان‌های سنتی فعالیت کاربران را مورد بررسی قرار می‌دهند و با استفاده از راهکارهای اختصاصی خود از بروز خطا و دستکاری اطلاعات جلوگیری می‌کنند. اما با زیرساخت به وجود آمده توسط دفتر کل توزیع شده، افراد دیگر نیازی به حضور و نظارت شخص ثالث ندارند.
ذخیره‌سازی امن و دقیق اطلاعات در بستر دفتر کل توزیع شده به کمک رمزنگاری امکان‌پذیر شده است. شما با استفاده از کلیدها (کلیدهای خصوصی و عمومی) و امضاء دیجیتالی می‌توانید به اطلاعات ثبت شده در شبکه دسترسی پیدا کنید. داده‌ها بعد از ذخیره و ثبت نهایی، تغییر ناپذیر هستند. دفتر کل توزیع شده نیز توسط قوانین اختصاصی شبکه کنترل و مدیریت می‌شود.
البته به کارگیری این ساختار و ذخیره‌سازی داده در موقعیت‌های مکانی مختلف، ایده جدیدی نیست. سازمان‌های بسیاری هستند که اطلاعات خودشان را به صورت پراکنده ذخیره و نگهداری می‌کنند. اما در حالت کلی عموم سازمان‌های متمرکز با مشکل زمان بر بودن فرآیند به روز رسانی اطلاعات مواجه هستند. علاوه بر آن می‌توان به آسیب‌پذیری بیشتر شبکه برای مقابله با هکرها اشاره کرد. بنابراین احتمال بروز حملات سایبری و خطرات ناشی از آن همواره از جمله سایر مشکلات سازمان‌های متمرکز هستند.
این در حالی است که ساختار غیر متمرکز دفتر کل، مقاومت شبکه برای مقابله با حملات سایبری را تا حد قابل توجهی افزایش داده است. در واقع نودها برای اشتراک‌گذاری و به روز رسانی اطلاعات در بستر یک شبکه همتا به همتا (P2P) با یکدیگر همکاری می‌کنند. تسریع فرآیند پردازش تراکنش‌ها و کاهش نرخ کارمزد از جمله سایر مزایای دفاتر کل توزیع شده هستند. تاثیرات مثبت ناشی این تکنولوژی هوشمندانه در زمینه ارتقاء سیستم و افزایش کارایی سازمان‌ها غیر قابل انکار است.
بنابراین تکنولوژی دفتر کل توزیع شده می‌تواند انقلابی را نحوه عملکرد و ساختار دولت‌ها، موسسات و شرکت‌ها ایجاد کند. این تکنولوژی تا کنون تغییرات قابل توجهی را در سیستم‌های مالی، صنعت موسیقی، سرگرمی، زنجیره تامین و بسیاری از حوزههای دیگر به وجود آورده است. استارتاپ‌ها و حتی شرکت‌های بزرگی مانند آی بی ام و ماکروسافت هم اکنون در حال آزمایش تکنولوژی دفتر کل توزیع شده و بلاک چین هستند. اتریوم، هایپر لجر فابریک، کوردا R3 و Quorum به عنوان دفاتر کل توزیع شده محبوب در بازار ارزهای دیجیتال شناخته می‌شوند.
دفتر کل به عنوان یک پایگاه داده عمومی دسترسی به تاریخچه تراکنش‌ها را برای عموم کاربران امکان‌پذیر کرده است. هر نود می‌تواند نسخه کپی تراکنش‌های شبکه را در اختیار داشته باشد. این نسخه کپی شده از شبکه همواره در حال به روز رسانی است و فرآیند به روز رسانی اطلاعات در اکثر مواقع فقط چند دقیقه طول می‌کشد.
بیشتر بخوانید: ارز دیجیتال یا کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) چیست؟
بررسی ویژگی های دفتر کل توزیع شده
همانطور که در بخش قبل هم گفته شد، دفتر کل توزیع شده، یک نوع پایگاه داده برای ثبت غیر متمرکز اطلاعات است. به کارگیری چنین ساختاری احتمال بروز مشکلات امنیتی در شبکه را به حداقل میزان ممکن می‌رساند. در ادامه برخی از ویژگی‌های اصلی دفتر کل توزیع شده را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
ساختار غیر متمرکز
ساختار غیر متمرکز دفتر کل توزیع شده موجب شده تا تمام نودهای فعال شبکه به یک نسخه مشابه دسترسی داشته باشند. تغییرات در لحظه به صورت خودکار در تمامی نسخه‌های موجود اعمال می‌شوند. فرآییند به روز رسانی اطلاعات در هر نود جداگانه و مستقل صورت می‌گیرد. جالب است بدانید که حتی تغییرات جزئی و کوچک نیز در بستر دفتر کل به ثبت می‌رسند.
تغییر ناپذیر بودن
در واقع به کارگیری تکنولوژی رمزنگاری در دفتر کل توزیع شده، یک پایگاه داده امن را ایجاد کرده است. با توجه به زیرساخت دفتر کل توزیع شده، دستکاری و تغییر اطلاعات بعد از ثبت نهایی در شبکه به هیچ وجه ممکن نخواهد بود. این ساختار به منظور ارائه سطح امنیتی قابل قبول، ایجاد زیرساخت لازم برای ثبت غیر متمرکز تراکنش‌ها و حذف سازمان‌های واسطه طراحی شده است.
ذخیره زنجیره ای اطلاعات
همانطور که در بخش‌های قبل هم گفته شد، سازمان‌های سنتی ساختار و رویکرد متفاوتی برای ذخیره اطلاعات دارند. مشکلات ناشی از تغییر و دستکاری داده‌ها در سازمان‌های متمرکز غیر قابل انکار است. سوء استفاده از اطلاعات محرمانه کاربران توسط سازمان‌ها و نهادهای دولتی نیز نارضایتی عموم مردم را با خود به همراه داشته است. اما دفتر کل توزیع شده با ذخیره زنجیره‌ای اطلاعات در بلاک‌های مختلف، احتمال بروز مشکلاتی مانند دستکاری اطلاعات را به حداقل میزان ممکن رسانده است.
توزیع شدگی
از آنجایی که هیچ شخص یا سازمانی وظیفه کنترل و مدیریت دفتر کل را بر عهده ندارد، تمام کاربران به جزئیات تراکنش‌های ثبت شده در شبکه دسترسی دارند. بنابراین دفتر کل توزیع شده در مقایسه با سازمان‌های متمرکز شفافیت بسیار بیشتری را به کاربران خود ارائه می‌دهد. توزیع شدگی و ساختار غیر متمرکز این تکنولوژی موجب مشارکت تمام نودها در فرآیند تایید اطلاعات و ثبت تراکنش‌ها در بستر شبکه شده است.
البته دفتر کل روش‌های متفاوتی را برای انجام این فرآیند به کار می‌گیرد. در واقع ثبت درست و دقیق تراکنش‌ها به کمک الگوریتم اجماع امکان‌پذیر شده است. برای مثال الگوریتم اثبات کار (PoW) در بیت کوین به منظور مدیریت تراکنش‌ها و حفظ امنیت شبکه به کار گرفته می‌شود. در حالت کلی رویکرد هر یک از الگوریتم‌های اجماع برای انجام این فرآیند در بستر شبکه‌های بلاک چینی متفاوت است.
اشتراک گذاری اطلاعات
به دلیل ساختار غیر متمرکز دفتر کل توزیع شده، اطلاعات توسط یک شخص یا سازمان خاص مدیریت نمی‌شوند. داده‌ها به صورت پراکنده توسط نودها ذخیره می‌شوند. البته برخی از نودها با توجه به میزان نیاز خودشان تنها به بخشی از دفتر کل توزیع شده دسترسی دارند. اشتراک گذاری اطلاعات برای عموم کاربران همواره به عنوان یکی از ویژگی‌های اصلی دفتر کل توزیع شده شناخته می‌شود.
بررسی انواع دفتر کل توزیع شده
در بخش‌های قبل به تکنولوژی دفتر کل توزیع شده و ویژگی‌های آن پرداختیم. اما آیا ساختار و قالب‌های متفاوتی برای این فناوری وجود دارد؟ بله، در ادامه انواع دفتر کل را به شما معرفی می‌کنیم.
دفتر کل توزیع شده مجوز محور
نودها در دفتر کل توزیع شده مجوز محور (Permissioned DLT) برای دسترسی و تغییر اطلاعات ثبت شده در شبکه، مجوز احتیاج دارند. در واقع تنها تعداد مشخصی از افراد به اکوسیستم خصوصی دفتر کل توزیع شده مجوز محور دسترسی داشته و ورود به سیستم تنها در صورت ارائه اطلاعات هویتی امکان‌پذیر است. کاربر بعد از تایید اطلاعات هویتی از قابلیتهای شبکه استفاده می‌کند. البته شما همچنین می‌توانید در دفتر کل توزیع شده مجوز محور، محدودیت‌هایی را برای کاربران فعال در نظر بگیرید. بنابراین در این نوع از دفتر کل، سطح دسترسی هر فرد در شبکه متفاوت است.
دفتر کل توزیع شده بدون مجوز
دفتر کل توزیع شده بدون مجوز (Permissionless DLT) به گونه‌ای طراحی شده است که نودها به صورت اشتراکی و با همکاری یکدیگر، تراکنش‌ها را تایید می‌کنند. بنابراین هیچ سازمان مشخصی وظیفه کنترل و مدیریت شبکه را بر عهده ندارد. مکانیزم اجماع هر شبکه با توجه به الگوریتم از پیش تعیین شده برای آن مشخص می‌شود. فرآیند دسترسی به اجماع، ثبت و ذخیره اطلاعات در پروژه‌های مختلف، متفاوت است.
بنابراین می‌توان دفتر کل توزیع شده بدون مجوز را یک شبکه عمومی در نظر گرفت. کاربران برای انجام فعالیت‌هایی مانند ثبت تراکنش، مشارکت در فرآیند تایید بلاک‌ها یا هر گونه تعاملی با سایر اعضای شبکه، مجوز نیاز ندارند. آزادی عمل کاربران از جمله ویژگی‌های اصلی دفترهای کل توزیع شده بدون مجوز است. برای مثال بیت کوین به عنوان یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های بدون مجوز شناخته می‌شود.
دفتر کل توزیع شده هیبرید یا ترکیبی
دفتر کل توزیع شده هیبرید (Hybrid DLT) ترکیبی از دفترهای کل توزیع شده مجوز محور و بدون مجوز است. در واقع این دسته از دفترهای کل توزیع شده، مزایای دو سیستم قبل را شامل می‌شوند. دفتر کل هیبرید یا ترکیبی می‌تواند بهترین گزینه برای سازمان‌ها و شرکت‌ها باشد. در این سیستم بخشی از اطلاعات بین عموم کاربران به اشتراک گذاشته می‌شوند و شما می‌توانید تصمیم بگیرید که چه اطلاعاتی به صورت محرمانه در بستر شبکه ذخیره شوند.
مثال هایی از دفتر کل توزیع شده
کاربرد و قابلیتهای دفتر کل توزیع شده به تکنولوژی بلاک چین و دنیای ارزهای دیجیتال محدود نمی‌شود. دفترهای کل توزیع شده در دنیای امروز کاربردهای متفاوتی را به جوامع ارائه می‌دهند. برای درک بهتر این موضوع در ادامه مثال‌هایی از دفترهای کل را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
بلاک چین
ترویج و فراگیری بی‌سابقه ارزهای دیجیتال موجب شده تا بلاک چین به عنوان معروف‌ترین دفتر کل توزیع شده، شناخته شود. پروژه‌های رمز ارز بر پایه تکنولوژی بلاک چین طراحی و ساخته شده‌اند. کاربران با استفاده از زیرساخت به وجود آمده در شبکه‌های بلاک چین دیگر نیازی به حضور شخص ثالث ندارند. اطلاعات مربوط به تراکنش‌های افراد به صورت زنجیره‌ای از بلاک‌ها در بستر دفتر کل یا همان بلاک چین ثبت و ذخیره می‌شوند. ارائه یک نسخه کپی از دفتر کل توزیع شده به تمام نودهای فعال، شفافیت شبکه‌های بلاک چین را تا حد قابل توجهی افزایش داده است.
هش گراف
هش گراف (Hashgraph) نیز یک نوع دفتر کل توزیع شده است. شما می‌توانید با زیرساخت به وجود آمده توسط هش گراف، چندین تراکنش را با برچسب زمانی یکسان در بستر شبکه ذخیره کنید. اطلاعات مربوط به تراکنش‌ها در یک ساختار موازی ثبت و ذخیره می‌شوند. سیستم دفتر کل توزیع شده هش گراف هر گونه دستکاری و تغییر اطلاعات را سریعا شناسایی می‌کند. هش گراف با استفاده از این ساختار، زمان لازم برای ثبت تراکنش در دفتر کل توزیع شده را به حداقل میزان ممکن رسانده است.
گراف جهت‌دار غیر مدور
گراف جهت‌دار غیرمدور (Directed Acyclic Graph – DAG) نوع دیگری از دفتر کل توزیع شده است. در واقع می‌توان دگ را نسخه ارتقاء یافته دفتر کل توزیع شده با ساختاری متفاوت در نظر گرفت. مقیاس‌پذیری بیشتر این سیستم از توسعه و گسترش شبکه نشات می‌گیرد. بنابراین شما می‌توانید به کمک گراف جهت‌دار غیرمدور، تعداد بالایی از تراکنش‌ها را در لحظه مدیریت کنید. با توجه به ساختار کاملا متفاوت داده‌ها در دگ، نودها تنها در صورت تایید و ثبت حداقل دو تراکنش آخر دفتر کل قادر به انجام تراکنش خود در بستر شبکه هستند.
هولوچین
هولوچین (Holochain) به عنوان یکی از جدیدترین نوع‌های دفتر کل توزیع شده شناخته می‌شود. این دفتر کل توزیع شده رویکرد متفاوتی در زمینه ذخیره اطلاعات و ساخت نرم‌افزارهای غیر متمرکز دارد. سیستم هولوچین برای هر نود یک زنجیره انحصاری در نظر می‌گیرد. بنابراین نودها و ماینرها به صورت مستقل و آزادانه در شبکه فعالیت دارند. اکثر دفترهای کل توزیع شده، داده محور (Data-Centric) هستند. بنابراین می‌توان تفاوت اصلی هولوچین را ساختار عامل محور (Agent-Centric) آن در نظر گرفت. عامل در این اصطلاح به کامپیوتر، نودها، ماینرها و غیره اشاره دارد.
رادیکس یا تمپو
رادیکیس یا تمپو (Radix – Tempo) نیز یک نوع دفتر کل توزیع شده است. سایر دفترهای کل توزیع شده داده‌ها را با توجه به زمان انجام تراکنش به ثبت می‌رسانند. اما رادیکس یا تمپو اطلاعات را به ترتیب رویداد‌ها در بستر شبکه ذخیره می‌کند. به بیان ساده‌تر اطلاعات بدون در نظر گرفته شدن برچسب زمانی در بستر این دفتر کل، ثبت می‌شوند. ساختار منحصربه‌فرد این نوع دفتر کل توزیع شده موجب شده تا کاربران بدون نیاز به سخت افزار یا تجهیزات برنامه‌های غیر متمرکز، کوین‌ها و توکن‌های اختصاصی خودشان را ایجاد کنند.
بیشتر بخوانید: آشنایی با اصطلاحات کاربردی بازار ارز دیجیتال
بررسی کاربرد های تکنولوژی دفتر کل توزیع شده
ساختار و قابلیتهای دفتر کل توزیع شده می‌تواند تحولات بزرگی را در صنایع و بخش‌های مختلف جوامع به وجود آورد. برای درک بهتر این موضوع در ادامه برخی از کاربردهای تکنولوژی دفتر کل توزیع شده را با جزئیات بیشتر مورد بررسی قرار می‌دهیم.
سیستم بانکداری
همانطور که می‌دانید، سیستم بانکداری سنتی با وجود ضعف‌های سیستمی و ساختاری کاملا مشهود هنوز هم توسط عموم مردم جامعه مورد استفاده قرار می‌گیرد. کارمزد بالا و فرآیند زمان بر انجام تراکنش‌ها از جمله ضعف‌های اصلی سیستم‌های بانکی هستند. این چالش‌ها هنگام انتقال پول به خارج کشور، بسیار بیشتر است. حتی در برخی موارد انتقال پول به دلیل مبلغ بالای مالیات اصلا مقرون به صرفه نیست.
سختار هوشمندانه تکنولوژی دفتر کل، تحولات بزرگی را در این زمینه ایجاد کرده است. تراکنش‌ها در این ساختار با سرعت بیشتر و پیچیدگی کمتر در بستر شبکه به ثبت می‌رسند. علاوه بر آن مبلغ کارمزد پرداختی در مقایسه با سیستم‌های بانکی بسیار ناچیز است. ساختار غیر متمرکز، مزیت اصلی سیستم‌های بانکداری بر پایه دفتر کل توزیع شده محسوب می‌شود. در حقیقت پیچیدگی و زمان بر بودن فرآیند استفاده از خدمات سازمان‌های بانکی متمرکز عموما از حضور و نظارت نهادهای واسطه نشات می‌گیرد.
امنیت سایبری
با پیشرفت تکنولوژی در دنیای امروز تهدیدهای امنیتی برای هک و دسترسی به اطلاعات محرمانه افراد همواره در حال افزایش است. بنابراین افراد به دنبال بستری برای ذخیره امن داده و حفظ حریم خصوصی خود هستند. دفتر کل توزیع شده خدمات قابل قبولی را در این زمینه به کاربران ارائه می‌دهد. تمام داده‌های ثبت شده در بستر تکنولوژی DLT معتبر هستند و امنیت آن‌ها به کمک الگوریتم‌های رمز نگاری تامین می‌شود.
می‌توان گفت که دفتر کل توزیع شده زیرساخت لازم برای ایجاد پلتفرمی با شفافیت بالا و ایمن را فراهم کرده است. علاوه بر آن هیچ نهاد و سازمانی توانایی تغییر یا دستکاری اطلاعات ثبت شده در شبکه را ندارد. بنابراین دفتر کل توزیع شده از بروز حملات سایبری و ضررهای ناشی از آن جلوگیری می‌کند.
مدیریت زنجیره تامین
زنجیره تامین به خودی خود ساختار پیچیده‌ای دارد و ردیابی نقص‌ها در زنجیره تامین اصلا کار ساده‌ای نیست. اما به کارگیری دفتر کل برای مدیریت زنجیره تامین می‌تواند تحولات بزرگی را در این زمینه ایجاد کند. در واقع ردیابی اطلاعات در بستر دفتر کل توزیع شده بسیار راحت است. همین موضوع شناسایی اشتباهات و به طور کلی مدیریت زنجیره تامین را برای افراد و سازمان‌ها آسان‌تر می‌کند. علاوه بر آن تغییر و دستکاری داده‌ها بعد از تاییدو ثبت نهایی ممکن نیست. بنابراین شفافیت بالا دفتر کل توزیع شده نیز به تسهیل فرآیند مدیریت زنجیره تامین کمک می‌کند.
بهداشت و درمان
دفتر کل توزیع شده نیاز به حضور و دخالت سازمان‌های واسطه در فرآیندهای درمانی را به حداقل میزان ممکن می‌رساند. به بیان ساده‌تر، دفتر کل توزیع شده شبکه‌ای امن برای دسترسی سریع به هر نوع اطلاعاتی را به وجود آورده است. بنابراین می‌تواند بستر خوبی برای ذخیره داده‌های مهم پزشکی باشد. دفتر کل توزیع شده برای ارائه خدمات بیمه درمانی به افراد نیز کاربرد دارد. در واقع این سیستم غیر متمرکز علاوه برای تسهیل فرآیند استفاده از خدمات درمانی، احتمال بروز مشکلات ناشی از خطاهای سیستمی را به حداقل میزان ممکن می‌رساند.
سیستم مدیریتی
دفتر کل به عنوان یک سیستم مدیریتی، شفافیت قابل قبولی را به کاربران شبکه ارائه می‌دهد. بسیاری از شرکت‌های بزرگ بعد از مشاهده قابلیتهای بلاک چین، این تکنولوژی را به عنوان یک سیستم مدیریتی به کار گرفتند. مدت زمان زیادی از معرفی بلاک چین به جوامع جهانی نمی‌گذرد، اما با این حال اعتماد بسیاری از افراد و سازمان‌ها را به خود جلب کرده است. دفتر کل توزیع شده برای رای‌گیری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سیستم‌های سنتی قابل اعتماد نیستند چرا که افراد به راحتی میتوانند با ایجاد رای‌های تقلبی و دستکاری اطلاعات، نتیجه رای‌گیری را طبق خواسته خود تغییر دهند. ساختار هوشمندانه دفتر کل از بروز مشکلات امنیتی و ثبت اطلاعات غلط جلوگیری می‌کند. در واقع هر کاربر در این سیستم، هویت اختصاصی خود را دارد و فعالیت با هویت جعلی در شبکه به هیچ وجه امکان‌پذیر نیست.
مزایای دفتر کل توزیع شده
به کارگیری دفتر کل توزیع شده مزایای قابل توجهی را برای افراد و سازمان‌ها به همراه دارد. در این بخش مزایای اصلی این تکنولوژی نوین را با جزئیات بیشتر مورد بررسی قرار می‌دهیم.
شفافیت بالا
تکنولوژی DLT دسترسی به اطلاعات مربوط به تاریخچه تراکنش‌ها را برای عموم کاربران امکان‌پذیر کرده است. همین موضوع موجب شده تا شفافیت بالا شبکه به عنوان یکی از مزایای اصلی دفتر کل شناخته شود. علاوه بر آن تمام داده‌ها قبل از ثبت نهایی توسط نودها مورد بررسی قرار می‌گیرند. البته هر دفتر کل توزیع شده الگوریتم اجماع اختصاصی خود را در این فرآیند به کار می‌گیرد. به بیان ساده‌تر نودها به کمک الگوریتم‌های اجماع از دستکاری و ثبت اطلاعات غلط در شبکه جلوگیری می‌کنند.
تمرکز زدایی
طراحی ناکارآمد سازمان‌های متمرکز موجب شده تا بروز هر گونه ایرادی عملکرد کلی شبکه را تحت تاثیر قرار دهد. حتی در برخی موارد شبکه به دلیل اشتباه نهاد مسئول با اختلال مواجه می‌شود. بروز مشکل در بخشی از شبکه یا اشتباه یک شخص خاص به هیچ وجه عملکرد کلی شبکه را تجت تاثیر قرار نمی‌دهد.
عدم تمرکز و مشارکت پراکنده نودها در شبکه احتمال بروز مشکلات امنیتی و دستکاری اطلاعات را تا حد قابل توجهی کاهش داده است. حذف سازمان‌های واسطه می‌تواند مزایای قابل توجهی را برای افراد و جوامع به همراه داشته باشد. برای مثال می‌توان به تسریع فرآیند ثبت تراکنش و کاهش نرخ کارمزد اشاره کرد.
صرفه جویی در زمان
با توجه به ساختار غیر متمرکز دفتر کل توزیع شده، هیچ نهادی به عنوان شخص ثالث وظیفه تایید تراکنش‌های شما را بر عهده ندارد. همین موضوع سرعت ثبت تراکنش‌ها در شبکه را تا حد قابل توجهی افزایش داده است. کاربران فعال در شبکه میتوانند در فرآیند تایید و ثبت تراکنش‌ها در بستر دفتر کل توزیع شده نقش داشته باشند. الگوریتم‌های اجماع متفاوتی برای حفظ امنیت شبکه و مدیریت این فرآیند در دفترهای کل به کار گرفته می‌شوند.
مقیاس پذیری بالا
مقیاس‌پذیری بالا دفتر کل توزیع شده از الگوریتم‌های اجماع متنوع به کار رفته در ساختار آن نشات می‌گیرد. رویکرد شبکه‌های DLT برای کنترل و مدیریت اطلاعات همواره در حال تغییر است. دفترهای کل توزیع شده هولوچین و هش گراف با استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا خدمات امنیتی پیشرفته‌تری را به کاربران خود ارائه می‌دهند. به طور کلی تنوع تکنولوژی‌های پیشرفته به کار گرفته شده در بستر شبکه‌های DLT در مقایسه با بلاک چین کمتر است.
معایب دفتر کل توزیع شده
مدت زمان زیادی از پیدایش و معرفی تکنولوژی DLT نمی‌گذرد. بنابراین همچنان ضعف‌هایی در سیستم و ساختار شبکه دفتر کل به چشم می‌خورد. معایب اصلی این فناوری عبارت‌اند از:
حمله 51 درصدی
حمله 51 درصدی از جمله حملات سایبری احتمالی در بستر دفتر کل توزیع شده است. بروز حمله سایبری می‌تواند مشکلاتی از قبیل دو بار خرج کردن را با خود به همراه داشته باشد. هکرها با ایجاد این حمله، شبکه را طبق خواسته خود کنترل و مدیریت می‌کنند. البته حمله 51 درصدی به دفترهای کل توزیع شده کار چندان ساده‌ای نیست.
کارمزد تراکنش
نودها وظیفه تایید و ثبت تراکنش در بستر دفتر کل توزیع شده را بر عهده دارند. مبلغ کارمزد به فردی تعلق می‌گیرد که اطلاعات مربوط به آن تراکنش را تایید و در بستر شبکه به ثبت رسانده است. همین ساختار در برخی موارد موجب افزایش نرخ کارمزد ثبت تراکنش در دفتر کل توزیع شده می‌شود.
سرعت ثبت تراکنش
از آنجایی که اطلاعات مربوط به هر تراکنش به صورت هم زمان در بستر تمام نودهای فعال شبکه ذخیره می‌شود، زمان بیشتری برای ثبت تراکنش لازم است. سرعت پایین فرآیند ثبت تراکنش در شبکه یکی از اصلی‌ترین ضعف‌ها و معایب دفتر کل توزیع شده محسوب می‌شود. هیچ تراکنشی قبل از تایید و توافق اکثریت نودها با یکدیگر در بستر شبکه به ثبت نمی‌رسد. بنابراین دفتر کل توزیع شده برای انجام این فرآیند، زمان بیشتری نیاز دارد.
مشکلات مقیاس‌پذیری
سرعت پایین پردازش تراکنش‌های جدید و کارمزد بالا، تکنولوژی DLT را با مشکل مقیاس‌پذیری مواجه می‌کند. به بیان ساده‌تر ارائه خدمات گسترده به جوامع جهانی برای دفترهای کل توزیع شده بسیار چالش برانگیز است. البته توسعه‌دهندگان همواره به دنبال ارائه راهکارهای جدید و کاربردی برای رفع این مشکل هستند.
تفاوت دفتر کل توزیع شده و بلاک چین
تفاوت اصلی دفتر کل توزیع شده و بلاک چین چیست؟ شباهت ساختاری و عملکردی این دو تکنولوژی موجب شده تا عموم کاربران از آن‌ها به عنوان مفاهیمی یکسان یاد کنند. اما در حقیقت تفاوت‌هایی بین دفتر کل توزیع شده و بلاک چین وجود دارد. بلاک چین یک نوع دفتر کل توزیع شده است. به بیان دیگر تمام بلاک چین‌ها، دفتر کل توزیع شده محسوب می‌شوند، اما نمی‌توان هر دفتر کل توزیع شده را بلاک چین نامید.
فناوری بلاک چین قابلیتهای لازم برای رفع مشکلات سیستم‌های مالی و بانکی را دارد. برخی کارشناسان بلاک چین را نسخه پیشرفته دفتر کل توزیع شده می‌دانند. تنوع دفترهای توزیع شده به نسبت بلاک چین بیشتر است، با این حال فناوری بلاک چین قابلیتهای کاربردی بیشتری ارائه می‌دهد.
| دفتر کل توزیع شده | فناوری بلاک چین | |
| ساختار بلاک‌ها | ساختار بلاک‌ها در دفتر کل، متفاوت است. | ساختار بلاک‌ها در بلاک چین، زنجیره‌ای است. |
| الگوریتم اثبات کار | دفتر کل توزیع شده مقیاس‌پذیری بیشتری دارد. افزایش میزان مقیاس‌پذیری از عدم نیاز به قدرت محاسباتی بالا برای تایید و ثبت داده‌ها نشات می‌گیرد. | بلاک چین به عنوان زیر مجموعه دفتر کل توزیع شده برای افزایش قابلیتهای شبکه و حفظ امنیت از الگوریتم اثبات کار استفاده می‌کند. |
| توکن‌ها | دفتر کل توزیع شده نیازی به توکن یا ارزهای دیجیتال ندارد. | توکن‌ها در بلاک چین هنگام فعالیت در شبکه مورد استفاده قرار می‌گیرند. |
| ترتیب اطلاعات | ترتیب ثبت اطلاعات می‌تواند در هر دفتر کل توزیع شده، متفاوت باشد. | اطلاعات به صورت زنجیره‌ای و در بخش‌های مشخص ثبت می‌شوند. |
| قابل اعتماد | تتقریبا مام نودهای شبکه به یکدیگر اعتماد دارند. | اعتماد نودها به یکدیگر در بلاک چین به نسبت دفتر کل توزیع شده کمتر است. با این حال ساختار غیر متمرکز بلاک چین از تصمیم‌گیری یک شخص یا نهاد مشخص جلوگیری می‌کند. |
مزایای استفاده از تکنولوژی دفتر کل توزیع شده در بلاک چین
به کارگیری دفتر کل توزیع شده در شبکه‌های بلاک چینی تا حد زیادی به توسعه ساختار و عملکرد آن‌ها کمک کرده است. در ادامه اصلی‌ترین مزایای استفاده از تکنولوژی دفتر کل توزیع شده در بلاک چین را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
امنیت
تاریخچه تمام تراکنش‌ها با استفاده از تکنولوژی رمزنگاری در بستری امن و قابل اطمینان به ثبت می‌رسند. تراکنش‌ها بعد از تایید نهایی در شبکه ذخیره شده و ایجاد هر نوع تغییری در آن‌ها غیر ممکن خواهد بود. ساختار تکنولوژی DLT امنیت لازم برای فعالیت کاربران در پروژه‌های بلاک چینی را فراهم کرده است.
تمرکز زدایی
تمام کاربران و نودها شبکه یک نسخه کپی از دفتر کل توزیع شده را در اختیار دارند. شفافیت بالای شبکه‌های بلاک چین از همین موضوع نشات می‌گیرد. ساختار غیر متمرکز دفتر کل، اعتماد کاربران به عملکرد درست شبکه را افزایش می‌دهد.
افراد بدون دخالت و نظارت سازمان‌های واسطه در بستر شبکه فعالیت دارند و وظیفه کنترل و مدیریت اطلاعات بر عهده شخص کاربر است. طبق گفته کارشناسان ساختار غیر متمرکز دفتر کل توزیع شده و بلاک چین، تحولات زیادی را در سازمان‌های سنتی به وجود می‌آورد.
ثبت ناشناس تراکنش ها
عدم نیاز به ارائه اطلاعات هویتی هنگام فعالیت در تکنولوژی DLT باعث شده تا کاربران بتوانند تراکنش‌های خودشان را به صورت ناشناس در بستر شبکه‌های بلاک چین به ثبت برسانند. سوء استفاده دولت‌ها و سازمان‌ها از اطلاعات محرمانه افراد طی سال‌های گذشته یکی از دلایل استقبال بی‌سابقه کاربران از پروژه‌های بلاک چینی است.
ساختار تغییر ناپذیر
تکنولوژی DLT به منظور مدیریت درست شبکه، حفظ امنیت و جلب اعتماد کاربران یک ساختار تغییر ناپذیر دارد. عدم امکان تغییر یا دستکاری اطلاعات بعد از ثبت نهایی در بستر شبکه به عنوان یکی از ویژگی‌های اصلی بلاک چین شناخته می‌شود. در واقع این ویژگی مدیریت و حفظ امنیت شبکه را بسیار آسان کرده است.
شفافیت بالا
دفتر کل توزیع شده، شفافیت بسیار بالایی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. این شفافیت ناشی از تکنولوژی DLT در شبکه‌های بلاک چین یک ویژگی کاربردی در حوزههای مالی، سیستم‌های بانکی، علوم پزشکی و سایر بخش‌های جامعه محسوب می‌شود.
سرعت
پروژه‌های بلاک چینی با استفاده از به روز ترین تکنولوژی‌ها در دفتر کل توزیع شده، تراکنش‌های با سرعت بالا و قابل قبولی در بستر شبکه به ثبت می‌رسانند. بنابراین تکنولوژی DLT موجب افزایش مزیت‌های رقابتی پروژه‌های بلاک چینی در مقایسه با سیستم‌های سنتی شده است.
چالش های دفتر کل توزیع شده
می‌توان گفت که قابلیتهای تکنولوژی دفتر کل، بسیار بیشتر از بلاک چین است. اما از نظر شما تکنولوژی DLT در مسیر ترویج و فراگیری در جوامع جهانی با چه چالش‌هایی مواجه خواهد شد؟
عدم وجود ساختار قانونمند
یکی از ضعف‌های اصلی دفتر کل توزیع شده از دیدگاه کارشناسان فعال در این حوزه، عدم وجود قوانین مشخص است. ساختار قانونمند و اعمال محدودیت، ریسک به خطر افتادن حقوق کاربران شبکه را کاهش می‌دهد. این ساختار در دراز مدت می‌تواند از توسعه و ترویج دفتر کل توزیع شده، جلوگیری کند.
آینده نامعلوم
هیچ سند و مدرکی، آینده روشن دفتر کل توزیع شده در جوامع جهانی را تضمین نمی‌کند. اجراسازی این تکنولوژی در سازمان‌های مختلف همچنان یک فرضیه است. بنابراین هنوز هم عده‌ای با شک و تردید از احتمال فراگیری دفتر کل توزیع شده در آینده صحبت می‌کنند.
ساختار در حال توسعه
ساختار تکنولوژی DLT همواره در حال توسعه است. این موضوع پیش‌بینی آینده دفتر کل توزیع شده را بسیار سخت می‌کند. هنگامی که فرآیند توسعه در ساختار کلی یک پلتفرم به پایان برسد، اعتماد به آن برای کاربران بسیار آسان‌تر است. به طور کلی می‌توان ایجاد تعادلی قابل قبول بین قابلیتهای امنیت، حفظ حریم خصوصی و شفافیت را به عنوان چالش اصلی دفتر کل توزیع شده شناخت. اگر تکنولوژی DLT عملکرد خوبی در این زمینه داشته باشد، قطعا تحولات بزرگی را سازمان‌های جهانی به وجود خواهد آورد.
آینده دفتر کل توزیع شده
طبق گفته کارشناسان تکنولوژی DLT شاید نتواند تغییرات قابل توجهی را در دنیای امروز ایجاد کند، اما قطعا بستر لازم برای اجراسازی اپلیکیشن‌های خلاقانه را به وجود می‌آورد. علاوه بر آن کارشناسان دفتر کل توزیع شده را به عنوان یکی از بخش‌های اینترنت ارزش (IoV) می‌شناسند.
در واقع اگر اینترنت تا این حد در جوامع جهانی فراگیر نبود، تکنولوژی DLT نیز به وجود نمی‌آمد. به طور کلی پیاده‌سازی دفتر کل توزیع شده در سازمان‌های مختلف تحولات قابل توجهی را با خود به همراه خواهد داشت. البته پیاده‌سازی، اجرا و سنجش از جمله چالش‌های به کارگیری دفتر کل توزیع شده در بخش‌های مختلف جوامع هستند.
سخن پایانی
همانطور که مشاهده کردید، دفتر کل توزیع شده به عنوان زیرساخت اصلی فناوری بلاک چین شناخته می‌شود. ساختار کلی این تکنولوژی همواره در حال توسعه است. استقبال بی‌سابقه سرمایه‌گذاران از ارزهای دیجیتال، توجه بسیاری از افراد را به سمت تکنولوژی DLT و قابلیتهای منحصر به فرد آن جلب کرد.
آینده دفترهای کل توزیع شده در جوامع جهانی در صورت ارائه عملکرد قابل قبول برای ثبت داده‌ها و اطلاعات، بسیار روشن خواهد بود. با این حال نمی‌توان پیش‌بینی دقیقی از آینده ارائه داد. نظرات خودتان درباره آینده احتمالی دفتر کل توزیع شده را با ما به اشتراک بگذارید.